لایه برداری

• دکتر سعید پارسیان فر
• 1395-11-16
• 15 تیر 1402

با وجود سلول‌های مرده بر سطح پوست، به مرور زمان متوجه کدر شدن رنگ، نازیبایی‌ها و عدم یکدستی پوست صورت خود می‌شوید. لایه برداری فرآیندی است که از قدیم با روش‌های سنتی انجام می‌شد اما اکنون خانم‌ها و آقایان با استفاده از تکنیک‌های نوین لایه برداری، تمامی سلول‌های مرده سطح پوست خود را از بین می‌برند. طی این روش، این سلول‌های مرده به فرم سایشی از روی سطح پوست برداشته می‌شوند که جا را برای تقسیم سلول‌های جدید باز می‌کند.

لایه برداری پوست به دو روش انجام می‌شود:
۱- پیلینگ (لایه برداری) فیزیکی
۲- پیلینگ (لایه برداری) شیمیایی

لایه برداری (پیلینگ) فیزیکی

که دو نوع دارد:

الف- میکرودرم ابریژن

پزشکان همواره در پی نوعی عمل لایه برداری بوده‌اند که بدون خونریزی و مطمئن‌تر بوده و برای التیام، به زمان کمتری نیاز داشته باشد. به این دلیل بود که میکرودرم ابریژن در سال ۱۹۸۵ ابداع شد.

این عمل برای درمان آسیب‌های ناشی از نور آفتاب، اختلالات رنگ پوست، آکنه، اسکارها و خطوط کششی به طور وسیعی به کار رفته است. به نظر می‌رسد که نتایج نوع خفیف این عمل با پیلینگ سطحی (مثلاً با اسید گلیکولیک ۲۰%) به هم شبیه باشند. میکرودرم ابریژن نیز مانند بسیاری از عمل‌های زیبایی باید در چند جلسه پیاپی (مثلاً هفته‌ای یک بار یا دو هفته یک بار) انجام شود تا به تدریج اثرات خود را نمایان سازد.

با این روش شکل و قوام پوست بهبود یافته و برخی لکه‌های پوستی محو شده یا کم می‌شوند. جای اسکار اکنه و نیز چین‌های کم عمق پوست هم تا حدودی کاهش می‌یابد. میکرودرم ابریژن محتوای الاستین و کلاژن پوست را نیز افزایش می‌دهد و از این طریق به جوان سازی آن کمک می‌کند. درضمن چربی پوست‌های چرب را کمتر و منافذ باز پوستی را کوچک‌تر کرده و به طور کلی ظاهر پوست شما را بهتر می‌کند. همچنین الاستوز ناشی از نور خورشید را کاهش داده و به نرمی و لطافت پوست می‌افزاید (الاستوز شامل تغییراتی است که در اثر تابش طولانی نور آفتاب در پوست پدید می‌آید و باعث تغییراتی مانند چین و چروک می‌شود).

انعطاف‌پذیری پوست بعد از میکرودرم ابریژن، همچون اسفنج خشکی که آن را خیس کنید، افزایش یافته و در نتیجه به نرمی و لطافت آن افزوده می‌گردد. ادم (افزایش حجم) حاصل از این عمل، پوست را پرتر و نرم‌تر می‌کند. باید توجه داشت که تاثیر میکرودرم ابریژن در رفع اسکار آکنه‌های قدیمی یا کاستن از چین‌های پوستی اندک است ولی جالب آنکه در همه تحقیقات و آمارگیری‌ها، بیماران از نتایج این عمل ابراز رضایت می‌کنند.

میکرودرم ابریژن به سرعت به یکی از رایج‌ترین عمل‌های زیبایی تبدیل شده است. آکادمی جراحی زیبایی آمریکا تخمین می‌زند که میکرودرم ابریژن پس از تزریق بوتاکس، شایع‌ترین عمل زیبایی باشد. این عمل بدون درد، سریع و آسان است و عوارض چندانی ندارد.

دستگاه‌های میکرودرم ابریژن به طور کلاسیک از کریستال‌های اکسیدآلومینیوم به اندازه صد میکرومتر به عنوان لایه بردار استفاده می‌کنند. در این روش کریستال‌ها به طور مکرر و سریع با سطح پوست برخورد می‌کنند و از سوی دیگر دوباره به مخزن دستگاه مکیده می‌شوند. پزشک تعیین می‌کند که زمان تماس و تعداد دفعات تماس چقدر باید باشد. بعد از عمل ممکن است قرمزی مختصری در سطح پوست مشاهده شود که به سرعت از بین می‌رود. استفاده بیش از حد از این دستگاه در یک محل از پوست می‌تواند منجر به خونریزی‌های زیرجلدی شود.

همچون بسیاری از عمل‌های زیبایی لازم است قبل و بعد از عمل از زوایای مختلف صورت بیمار عکس برداری شود.

هر جلسه حدود بیست تا سی دقیقه طول می‌کشد و معمولاً چند جلسه (مثلاً شش جلسه در عرض شش یا دوازده هفته) برای حصول نتیجه مطلوب لازم است.

عمل‌های زیبایی لازم است قبل و بعد از عمل از زوایای مختلف صورت بیمار عکس برداری شود. هر جلسه حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و معمولاً چند جلسه (مثلاً شش جلسه در عرض شش یا دوازده هفته) برای حصول نتیجه مطلوب لازم است.

ب- درم ابرژن

از قدیم بشر می‌دانست که اگر قسمتی از لایه‌های سطحی پوست را بر دارد، به جای آن لایه‌های جدیدی ایجاد می‌شود که ظاهری زیباتر و جوان‌تر خواهد داشت. مصریان باستان از نمک ، سنباده، و روغن‌های حیوانی بدین منظور استفاده می‌کردند. زنان مصر باستان حمام کردن در شیر ترش را برای زیبایی و لطافت پوست مفید یافته بودند زیرا در واقع طی این عمل نوعی پیلینگ شیمیایی با کمک اسید لاکتیک موجود در شیر انجام می‌شود. در ترکیه از آتش برای داغ کردن سطحی پوست استفاده می‌کردند که در واقع نوعی لایه برداری حرارتی بوده است. در طی قرن گذشته، ایده قدیمی لایه برداری سطحی پوست مورد توجه و قبول علم پزشکی قرار گرفته است.

به طور کلی هر قدر لایه برداری عمیق تر باشد (البته تا حد مشخصی)، نتایج حاصله ملموس‌تر خواهند بود. اگر لایه برداری بیش از این حد مشخص (درم مید رتیکولر) صورت گیرد منجر به ایجاد اسکار (جوشگاه یا جای جوش خوردن زخم) می‌شود و به همین دلیل است که این عمل باید توسط پزشک مجرب انجام شود. لایه برداری سطحی را می‌توان با استفاده از اسید (که در واقع باعث نوعی سوختگی شیمیایی کنترل شده می‌شود)، لیزر (که با کمک حرارت بافت مورد نظر را بخار می‌کند) و یا برداشتن مکانیکی لایه‌ها توسط درم ابریژن انجام داد.

در درم ابریژن از یک برس سیمی یا فرز الماس که بر روی یک موتور چرخنده قرار دارد برای برداشتن مکانیکی لایه‌هایی از پوست استفاده می‌شود. این تکنیک که از سال‌های ۱۹۵۰ شروع شد نتایج خوبی دارد ولی التیام زخم حاصله، هفته‌ها زمان می‌برد. ایجاد اسکار، تغییر رنگ پوست و عفونت از عوارض بالقوه هر نوع عملی هستند که با لایه برداری عمیق همراه باشد.

امروزه درم ابریژن بیش از همه برای رفع اسکار ناشی از آکنه به کار می‌رود. این روش را می‌توان همراه با لیزر دی‌اکسیدکربن برای رفع اسکار ناشی از انواع آکنه و سفت کردن پوست به کار برد. چین‌های عمیق‌تر به ویژه اطراف دهان در اثر آسیب‌های شدید تر نور آفتاب به وجود می‌آیند. لیزر دی‌اکسیدکربن و تا حد کمتری هم ”لیزر اربیوم یاگ” چین‌ها و اسکار آکنه‌های سطحی را بهبود می‌بخشند. اگر با وجود استفاده از این لیزرها، باز هم چین‌هایی وجود داشته باشد می‌توان از درم ابریژن به عنوان درمان کمکی استفاده کرد. این کار التیام پوست بعد از لیزر دی‌اکسیدکربن را نیز تسریع می‌کند.

رینوفیما هم به خوبی با درم ابریژن درمان می‌شود. این بیماری بیشتر در مردان میانسال یا مسن دیده می‌شود و با “روزاسه“ همراه است و در آن به علت رشد و تکثیر غیرعادی غدد پوست بینی ، بینی بزرگ و متورم به نظر می‌رسد. در ابتدای امر برداشتن این مقدار بافت با لیزر دی‌اکسیدکربن مشکل است ولی می‌توان ابتدا با درم ابریژن این بافت اضافی را برداشته و سپس از لیزر دی‌اکسیدکربن برای ایجاد شکل طبیعی بینی استفاده کرد.

یکی از راه‌های برداشتن تتو نیز با استفاده از درم ابریژن و سپس “ژنتین ویوله” است. تتوهای عمیقی که به لیزر “الکساندریت” و ”نئودایمیوم: یاگ” و “کیوسوئیچد” مقاوم باشند را اغلب می‌توان با این روش از بین برد. البته در پوست سایر قسمت‌های بدن (به غیر از صورت) ممکن است این کار با کاهش رنگ پوست در محل تتو همراه باشد.

پیلینگ (لایه برداری) شیمیایی

پیلینگ شیمیایی یکی از پرمخاطب‌ترین درمان‌ها برای رفع علایم پیری پوست، به ویژه پوست صورت است. برابر آمارها در سال ۲۰۰۷ بیش یک میلیون پیلینگ شیمیایی در آمریکا انجام شده است.

کاربرد لایه برداری شیمیایی

پیلینگ شیمیایی می‌تواند ظاهر مشکلات پوستی زیر را بهبود بخشد:

• خطوط و چروک‌های ریز پوست
• هایپرپیگمانتاسیون (بدرنگی‌های پوست یا لکه‌های پیری)
• منافذ بزرگ پوستی که در نتیجه مراقبت ناکافی از پوست ایجاد می‌شوند
• آسیب‌های خفیف ناشی از تابش خورشید
• اسکارهای کوچک
• پیلینگ شیمیایی را می‌توان در نواحی صورت، بازو، ساق، گردن، سینه و دست انجام داد

محلول‌های لایه بردار

امروزه انواع زیادی از محلول‌های پیلینگ با قدرت‌های لایه برداری مختلف در بازار موجود است. آنها ممکن است حاوی یک نوع ماده شیمیایی باشند مانند اسید گلیکولیک یا TCA (تری کلرواستیک اسید) و یا ترکیبی از چند ماده شیمیایی باشند.

طبقه‌بندی

پیلینگ شیمیایی را در سه سطح “سطحی، متوسط و عمیق” طبقه‌بندی می‌کنند و پزشکان با توجه به وضعیت و شرایط پوست بیمار در مورد قدرت لایه برداری و ترکیب شیمیایی پیلینگ مورد نظر تصمیم‌گیری می‌کنند.

واکنش پوست به پیلینگ شیمیایی

واکنش پوست به پیلینگ شیمیایی به فاکتورهای زیادی از جمله نوع پوست و قدرت لایه‌برداری وابسته است. پیلینگ‌های سطحی معمولاً موجب قرمزی و پوسته‌ریزی به مدت چند روز می‎شوند ولی پیلینگ‎های عمقی‎تر ممکن است علاوه بر قرمزی و پوسته‎ریزی، موجب بروز تاول و تورم نیز شوند و علایم آنها معمولاً تا دو هفته ادامه دارند. در واکنش‌های شدیدتر ممکن است نیاز به پانسمان و تجویز استروئید خوراکی و موضعی نیز باشد. به هر حال پوست درمان شده، حساس و آسیب‌پذیر است و باید به منظور بهبود و ترمیم پوست، یک رژیم مراقبت روزانه پوستی داشته و هر گونه تغییر در علائم را به پزشک اطلاع دهید.

برنامه درمانی

فرایند پیری یک پروسه پیشرونده است و به طور مستمر موجب ایجاد خطوط و چروک‌های پوستی و لکه‌های متفاوت در نواحی مختلف بدن می‌شود. بنابراین به منظور پیشگیری از بروز و تثبیت علایم باید یک برنامه درمانی نگهدارنده توسط پزشک تدوین و اجرا شود.

محدودیت‌ها

پیلینگ شیمیایی هر چند خیلی از مشکلات پوستی را درمان می‌کند ولی به تنهایی قادر به درمان مشکلات زیر نیست:

• چین و چروک‌های عمیق
• شلی، افتادگی و چربی پوست
• کک و مک‌ها و ضایعات عمیق حاصل از تابش خورشید
• اسکارهای عمیق

بنابراین لازم است با درمان‌های دیگر و مکمل نظیر لیزر همراه شود.

مراحل انجام پیلینگ شیمیایی

پیلینگ شیمیایی معمولاً در مطب پزشک قابل انجام است. پیلینگ‌های عمیق‌تر نیاز بی‌حسی نیز دارند ولی در انواع سطحی نیازی به آن نیست. این کار حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد ولی بهبود کامل معمولاً به یک الی سه هفته زمان نیاز دارد. دفعات درمان بر حسب شرایط هر فرد متفاوت است و نتیجه نهایی اغلب چند ماه بعد از درمان ظاهر می‌شوند.

پروسه درمان

ماده شیمیایی روی محل مورد نظر که معمولاً تمام صورت است، مالیده می‌شود. با این کار ترکیبات شیمیایی، لایه برداری را شروع می‌کنند. اول لایه خارجی پوست که معمولاً شامل پوست مرده است برداشته می‌شود. سپس ترکیبات شیمیایی شروع به تحریک ساخته شدن سلول‌های جدید پوست می‌کنند. طی این مرحله ممکن است بیمار به مدت حدود ده دقیقه احساس سردی، گرمی یا داغی یا سوزن سوزن شدن کند.

مراقبت بعد از درمان

به منظور تسریع بهبودی و کاهش ریسک عوارض لازم است راهنمایی‌های پزشک معالج به دقت رعایت شود و تا دو هفته از آرایش و قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری شود. در صورت لزوم برای خروج از منزل باید از ضد آفتاب با spf15 یا بالاتر استفاده شود.

لایه برداری چه فوایدی برای پوست دارد؟

لایه برداری خواص زیادی برای پوست دارد که شاید همگان با آنها آشنا نباشند. مهمترین خواص لایه برداری عبارتند از:

• لایه برداری در زمان مناسب، باعث ایجاد درخشندگی پوست می‌شود و از مهمترین نکات برای مراقبت‌های پوستی بشمار می‌رود. شما با یک کرم ساده نمی‌توانید برای پوست خود لایه برداری اصولی انجام دهید، بنابراین باید به متخصص زیبایی برای این کار مراجعه کنید.
• اگر لایه برداری به صورت دوره‌ای منظم طبق برنامه انجام شود، هیچ زمان انسدادی برای منافذ پوست شما به وجود نمی‌آید و از ایجاد جوش‌های زیر پوستی جلوگیری می‌شود.
• لایه برداری‌ها در کوتاه مدت فقط نتیجه‌ای نظیر بهبود پوست، درخشندگی، روشن شدن پوست و موارد این چنینی را به همراه دارند اما افرادی که در طولانی مدت از لایه برداری استفاده کرده‌اند، کلاژن سازی پوست خود را به شدت افزایش داده و انعطاف پذیری بالایی برای پوست خود به ارمغان می‌آورند. هر چقدر پوست خاصیت ارتجاعی بیشتر و انعطاف‌پذیری بالاتری داشته باشد، شما دیرتر دچار چین و چروک می‌شوید و دیرتر به سمت پیری حرکت می‌کنید.

لایه برداری خانگی با پزشکی چه تفاوتی دارد؟

تکنیک لایه برداری در عین اینکه ساده به نظر می‌رسد اما بسیار حساس است زیرا شما می‌توانید با یک حرکت اشتباه به پوست خود آسیب بزنید و مدت زمان زیادی طول بکشد تا این مورد ترمیم شود.

لایه برداری‌های پزشکی در کلینیک، دارای اثرگذاری زیادی هستند که هیچگاه در منزل به آن دست نمی‌یابید. همچنین از انواع مواد آبرسان هنگام لایه برداری در کلینیک استفاده می‌شود که شما شاید یک مورد آن را هم در منزل نداشته باشید.

متخصص زیبایی در کلینیک به شناسایی تمام مشکلات پوست شما پرداخته و مطابق با همان، لایه برداری را با مواد آنتی‌اکسیدانی و مخصوص انجام می‌دهد. بهتر است تا سعی بر این نداشته باشید که لایه برداری پوست صورت خود را با قیمت‌های بسیار ارزان و مشکوک در سالن‌های زیبایی انجام دهید و پوست خود را دچار آسیب و چالش نکنید.

توجه داشته باشید که پوست یکی از بخش‌هایی است که زیبایی چهره را شامل می‌شود و یک پوست آسیب دیده نمی‌تواند برای شما جوانی و زیبایی را رقم بزند. همچنین اگر صورت شما دارای زخم‌های باز، جوش‌های زیر پوستی و یا جوش‌های ملتهب است، باید از لایه برداری پزشکی به همراه میکرودرم آبریژن استفاده کنید.

چه افرادی نباید لایه برداری انجام دهند؟

1. برخی از بانوان و آقایان دارای آکنه‌های بسیار ملتهبی هستند که نباید تحریک شوند. به همین دلیل با مشاهده هر نوع جوش و آکنه‌ای به انجام لایه برداری در منزل نپردازید و ابتدا برای مشاوره و بررسی‌های بیشتر به متخصص پوست و زیبایی مراجعه کنید.
2. افرادی که روی پوست خود دارای زخم‌های باز هستند و یا زخم های عفونی دارند، نباید لایه برداری انجام دهند و باید صبور باشند تا این زخم‌ها بهبود یابند.
3. اگر تب خال دارید و یا از هر مشکل پوستی مسری رنج میبرید، نباید لایه برداری انجام دهید تا درمان صورت گیرد.

عوارض لایه برداری برای پوست چیست؟

شما با استفاده از انواع روش‌های لایه برداری، سلول‌های مرده پوست را بر می‌دارید و به تقویت پوست خود و کمک به تولید مجدد کلاژن می‌پردازید. این تکنیک به صورت پزشکی دارای عارضه خاصی نیست و مواردی چون قرمزی و کمی التهاب بسته به شرایط پوست بسیار طبیعی است.

افراد برای جلوگیری از ایجاد عارضه‌های مختلف از لایه برداری و لایه برداری سطحی، باید در یک مرکز معتبر به انجام این فرآیندها بپردازند و دوره میان لایه برداری‌ها را کوتاه مدت نگذارند تا قرمزی بیش از حد برای پوست ایجاد نشود و سطح پوست زیاد نازک نشود.

لایه برداری درد دارد؟

پیلینگ دارای هیچگونه دردی نیست و به همین دلیل نیازی به استفاده از بیحسی موضعی قبل از آن وجود ندارد.