PRP
مقدمه‌ای در مورد PRP
PRP نوعی مزوتراپی بیولوژیک است و روشی نسبتاً جدید و بنیادین در علم پزشکی است که از اویل دهه ۹۰ میلادی در رشته‌های مختلف پزشکی مثل جراحی فک و صورت، جراحی زیبایی، جراحی قلب، ارتوپدی، گوش، حلق و بینی، سوختگی‌ها و درمان زخم‌های مزمن به کار رفته و سپس جای خود را در علم زیبایی باز نموده است.
در این روش در یک جلسه حدوداً یک ساعته، چند سی‌سی از خون بیمار گرفته شده و با استفاده از کیت‌های خاص، غلظت پلاکت را به ۳ تا ۵ برابر مقدار اولیه می‌رسانیم. پلاکت‌ها، حاوی موادی هستند که عامل اصلی در فرایند ترمیم و بازسازی بافت‌ها بوده و به آنها عوامل رشد (Growth factor) گفته می‌شود و سبب رشد، تکثیر و تمایز سلول‌های مختلف پوستی و بافتی شده و منجر به افزایش کلاژن، الاستین، ماده بین سلولی، تولید رگ و تبدیل سلول‌های بنیادی به سلول‌های بافت آسیب دیده است که توسط مواد ترشح شده از پلاکت‌ها هدایت شده و موجب با طراوت شدن و ترمیم بافت پوستی خواهد بود.
کاربردهای PRP در زیبایی
به طور کلی در هر عارضه‌ای که تحریک فرایند بازسازی بافت موضع بتواند نقشی در بهبود عارضه داشته باشد می‌توان از PRP بهره برد.
بسیاری از مشکلات زیبایی نظیر چین و چروک‌ها، خطوط و غیره حاصل فرایند پیری و کاهش کلاژن، الاستین، ماتریکس بین سلولی، فیبروبلاست‌ها و چربی در لایه‌های پوست است. این فرایند قوام، شکل، حجم، صافی و قابلیت ارتجاعی پوست را کاهش داده و در نهایت به شکل‌گیری انواع مشکلات زیبایی نظیر چین و چروک و خطوط منتهی شود.
مطالب مرتبط با نقش پلاکت‌ها در فرایندهای بازسازی بافت‌های مختلف، گویای توان PRP در بازسازی کلاژن، الاستین، عروق و ماتریکس بین سلولی و در نهایت بازگرداندن دوباره شادابی و جوانی پوست هستند.
بر همین اساس، هم اکنون PRP به روش‌های مختلف در درمان‌های پوست و مو و موارد زیر کاربرد دارد:
- چین و چروک‌های ناشی از افزایش سن
- پیشگری از ریزش مو و رویش مجدد مو و نیز کمک به ضخیم شدن مو
- پف و تیرگی و گودی زیر چشم
- اسکار آکنه و اسکار زخم‌های ناشی از جراحی، سوختگی و بریدگی‌ها و…
درمان چروک‌های صورت و گردن
یکی از کاربردهای PRP در جوان‌سازی و رفع چین و چروک‌های صورت، اطراف چشم و گردن می‌باشد. PRP باعث فعال شدن فیبروبلاست‌ها و کلاژن‌سازی و در نتیجه بافت‌سازی پوست می‌شود. بدیهی است چروک‌های این نواحی با سلول‌ها و بافت‌های خود فرد، شروع به ترمیم و پرشدن کرده و نتیجه ارزشمند آن جوان‌سازی پوست و از بین بردن چروک‌های این نواحی خواهد بود.
درمان تیرگی، گودی و پف زیر چشم
درمان تیرگی، گودی و پف زیر چشم یکی از بهترین کاربردهای PRP بوده و شاید اگر اغراق نباشد، با یک بار PRP در ناحیه چشم، ترمیم، سلول‌سازی و بافت‌سازی در این ناحیه شروع شده و به طور فوق‌العاده‌ای باعث پرشدن گودی زیر چشم و از بین رفتن تیرگی و چروک‌های این ناحیه می‌گردد.
درمان ریزش مو
مطالعات کلینیکی مختلف نشان داده‌اند که استفاده از PRP در سر می‌تواند موجب رویش مجدد و طبیعی مو در مناطق سر شود. این کار موجب تقویت شکل و قوام و کیفیت فولیکول‌های موجود، طولانی کردن دوره آناژن و افزایش عمر موهای موجود می‌شود.
از مزایای این روش آن است که برای انجام آن (برخلاف روش کاشت مو) نیازی به کوتاه کردن موی سر شخص نیست و هیچ گونه آثار اسکار جراحی و خونریزی ایجاد نمی‌شود.
درمان اسکارهای جراحی، سوختگی و آکنه
در مطالعات اخیر ثابت شده است PRP باعث درمان اسکار جراحی، سوختگی و آکنه می‌شود البته استفاده همزمان از سایر روشها مانند لیزر N-lite و RF هم توصیه می‌گردد.
برنامه درمانی
تعداد جلسات و فواصل آنها بر حسب شرایط پوست تعیین می‌شود و ممکن است به ازای هر بیمار بسیار متفاوت باشد. برای جوان‌سازی صورت، بر حسب سن، از یک تا چهار جلسه با فواصل دو الی شش ماه پیشنهاد می‌کنند و در شرایط خوب، ماندگاری نتایج بین یک تا سه سال است.
افزودن چند جلسه مزوتراپی موجب اثربخشی بسیار بهتر درمان با PRP خواهد بود.
فاصله جوان سازی بر حسب سنین مختلف
قبل از سن ۳۰ سال هر سه سال یک جلسه جهت پیشگیری و جوان سازی توصیه می‌شود.
در سنین ۳۰ الی ۴۰ سال هر یک الی دو سال یک جلسه کافی است.
در سنین ۴۰ الی ۵۰ سال سه جلسه درمان لازم است. به ترتیبی که جلسه دوم، ۶ ماه بعد از جلسه اول و جلسه سوم ۹ ماه بعد از جلسه دوم می‌باشد. درمان نگهدارنده هر ۲ سال یکبار کافی است.
در سنین بالای ۵۰ سال نیز سه جلسه درمان لازم است. به ترتیبی که جلسه دوم ۳ الی ۶ ماه بعد از جلسه اول و جلسه سوم شش ماه بعد از جلسه دوم می‌باشد. درمان نگهدارنده هر سال یک بار کافی است.
به نظر می‌رسد پاسخ بیولوژیکی بیمار بهترین پارامتر برای تنظیم برنامه بیمار است.
کیفیت نتایج، علاوه بر اجرای صحیح و دقیق درمان، با وضعیت واکنش‌های سلولی بیمار نیز در ارتباط است که به وسیله بیمار یا پزشک معالج قابل کنترل یا تنظیم نیست. بنابراین ممکن است در بیماران مشابه به نتایج متفاوتی دست یافت. هر چند نتایج درمان‌های پوست با PRP تا سه هفته ظاهر می‌شوند ولی ظهور نتایج کامل حدود سه ماه طول می‌کشد.
مراحل انجام PRP
۱- خون‌گیری از بیمار به میزان معمولاً حدود ۸ میلی لیتر توسط کیت مخصوص PRP
۲- سانتریفوژ و جداسازی پلاکت‌ها و پلاسما از گلول‌های قرمز
۳- فعال‌سازی پلاکت‌ها و تزریق آن در موضع
عوارض احتمالی
ممکن است در چند روز اول، قرمزی، ورم و سوزش و درد خفیف ایجاد شده که معمولاً به زودی برطرف می‌شود. در موارد نادر احتمال بروز عفونت و هماتوم وجود دارد.
مزایای PRP نسبت به روش‌های دیگر
- در PRP از خون خود شخص استفاده می‌شود. بنابراین عوارض احتمالی انتقال بیماری، واکنش آلرژیک و عفونت وجود ندارد.
- با توجه به کیت‌های مخصوص، پروسه کار بسیار ساده و کاملاً استریل است.
- یک روش غیر تهاجمی و عوارض آن بسیار ناچیز است.
- اثر و ماندگاری طولانی دارد. نسبت به روش‌های مشابه (مثل جراحی‌های زیبایی و…) هزینه زیادی ندارد.
- هم در زنان و هم در مردان موثر بوده و هیچ نوع محدودیت سنی و جنسیتی ندارد.
- این درمان تقریباً بی‌درد است و بیمار به راحتی آن را تحمل می‌کند.
- در همه نواحی بدن قابل استفاده بوده و محدودیتی در این زمینه ندارد.
مراقبت‌های بعد از انجام PRP
۱- موضع تزریق شده تا ۲۴ ساعت شسته نشود
۲- استفاده از کرم ضدآفتاب و اجتناب از تابش مستقیم آفتاب به مدت ۲ هفته
۳- استفاده از کرم نگهدارنده روز و شب
۴- استفاده از عینک آفتابی به مدت یک هفته
موارد منع انجام PRP
بهتر است در موارد زیر PRP انجام نشود:
- کانسرهای پوستی و سیستمیک
- بیماری‌های مزمن، دیابت درمان نشده و ایدز
- در موارد مصرف داروهای ضد انعقاد
- در طول درمان با استروئیدها و شیمی درمانی
- بیماری‌های خونی و اختلالات انعقادی
میزان رضایتمندی از انجام PRP
طی مقالات تحقیق شده در مراکز معتبر آمریکا و اروپا در حدود ۷۰ درصد PRPهای انجام شده با رضایتمندی عالی و ۲۰ درصد با رضایتمندی متوسط و ۱۰ درصد افراد ناراضی بوده‌اند.
میزان رضایتمندی با تکرار انجام PRP و افزودن مزوتراپی قابل تغییر خواهد بود.
نکته مهم اینکه نتیجه‌گیری بهتر در تزریق PRP مستلزم انجام آن معتبر و توسط افراد ماهر و استفاده از کیت‌های مناسب است.